Een plakkaatzanger verkoopt zijn liedbladen (18de eeuw)
Het Plandereitje in Brugge (detail) – Jan Garewijn (1712 – 1799)
Groeninghe museum Brugge
Toen onze voorouders in het verleden nog niet beschikten over de vele informatiekanalen zoals wij die nu kennen (kranten, radio, televisie, internet, …), waren zij voor nieuws aangewezen op mondelinge overdracht. Door gesprekken vernamen zij de nieuwtjes uit het dorp, de naburige gemeenten, de streek en zelfs het land, zij het op een heel trage manier.
Maar toch werd het volk sedert eeuwen ook geïnformeerd door ‘algemene nieuwsbrengers’: de marktzangers. Er is waarschijnlijk geen land in Europa waar die straatzangers meer en ook langer actief bleven dan in Vlaanderen. Zij brachten het nieuws in de vorm van volksliederen, de zogenaamde marktliederen. Op markten en pleinen, kermissen, bedevaarten en andere gelegenheden waar volk samenstroomde waren ze eeuwenlang niet weg te denken. Hun gezongen nieuws werd door middel van ‘vliegende blaadjes’ aan de man gebracht (verkocht!), zodat het publiek de marktliederen kon meezingen.
Die liederen vertelden het verhaal van vreselijke moorden, oorlogsleed, pikante liefdesperikelen, modeverschijnselen, uitvindingen, koersoverwinningen, … maar vooral ook van veel plezante feiten en gebeurtenissen waarmee zij het volk vermaakten. Soms maakten de marktzangers gebruik van ‘plakkaten’ of ‘rolprenten’ waarop het verhaal in tekeningen werd verduidelijkt. Met hun kritische en soms gepeperde teksten waren zij door de wetsdienaars en de geestelijkheid zeker niet geliefd. Door het volk des te meer!
Erik Wille zingt een plakkaatlied over Briek Schotte (21ste eeuw)
Maar de eeuwenoude traditie van dit volksliedgenre is verdwenen. Sedert het midden van de 20ste eeuw behoort de marktzanger met zijn marktliederen tot het verleden. Na de Tweede Wereldoorlog kon het volk immers meer en meer gebruik maken van nieuwe informatiekanalen en werden zij als nieuwsbrengers overbodig. Velen onder hen verdienden verder hun brood als standwerkers op de markten. Hun rol als marktzangers was uitgespeeld en met hen verdween definitief onze eeuwenoude marktzangtraditie. Die wordt op heden door volkszanger Erik Wille en accordeonist Luc De Sutter levendig gehouden.